Ik vond het wel weer tijd voor een foto met mijn vrolijke snoet hier op Miss Deadline haha. Wat is het geval? Ik heb wéér een (mega) mijlpaal te vieren! Sinds vrijdag is het een soort van officieel: IK BEN UIT DE WAJONG!!! Zo, laat ik maar meteen met de deur in huis vallen, dan zitten we met z’n allen niet in spanning. Dat was het voor mij wel de afgelopen maanden: spannend. En bij vlagen enórm spannend, frustrerend, zelfs eng; voor het eerst in mijn leven onderhandelen over salaris, arbeidsvoorwaarden en noem maar op! Maar tegelijk ook leuk, inspirerend en fantastisch: voor het eerst helemaal op eigen benen staan, omdat ik het nu kan, omdat ik het aandurf en omdat het me mogelijk gemaakt wordt – hoe mooi is dat! Nu kan ik het dan ein-de-lijk- met jullie delen, zonder dat ik bang ben de boel te jinxen. Of nou ja, eindelijk… het is allemaal veel sneller gegaan dan ik had durven hopen toen ik mij als doel stelde de Wajong vaarwel te zeggen…

Wat er aan vooraf ging…

In januari besloot ik dat het moment was gekomen om echt werk te maken van mezelf uit de Wajong te eh… werken. Ik was er klaar voor. Een bijzonder gevoel want nog geen tien jaar geleden dacht ik dat ik nooit aan het werk zou komen en voor altijd van een uitkering zou leven.

Ondanks de knullige en demotiverende regeltjes die eraan vastzitten, ben ik dankbaar voor wat de Wajongregeling voor mij heeft mogelijk gemaakt. Ik weet niet waar ik nu geweest zou zijn zonder de tijdelijke ontheffing van de sollicitatieplicht en de begeleiding van persoonlijke jobcoaches, maar niet hier. Het beste wat het me gegeven heeft, is een baan. Een Wajong-baan – dus mét begeleiding, soepelere eisen en een aanvulling op mijn inkomen – zowaar in een vakgebied dat echt bij mij en mijn opleiding paste: webredactie. Ik weet nog hoe bang is was, toen ik tot mijn enorme verbazing werd aangenomen. Ik wist bijna zeker dat ik het niet (aan) zou kunnen.

Het tegendeel bleek waar. Het was zwaar, het was moeilijk en ik heb in het begin heel wat af gehuild bij mijn jobcoach en psychiater, maar ongemerkt groeide ik. Ik werd sterker, leerde ontzettend veel over mijzelf (mijn lijf en hoofd) en hoe ‘de wereld’ werkt en ging de confrontatie aan met veel van mijn grootste angsten.

In de Wajong

Voor vele mensen met een arbeidsbeperking is de Wajong een (bittere) noodzaak. Ik mag mij gelukkig prijzen dat de beperkingen waardoor ik de Wajong nodig had, overkomelijk zijn gebleken. Angst zal altijd een rol spelen in mijn hoofd, maar niet langer de hoofdrol. Ik weet nu wat angst is en hoe ik ermee om kan gaan. Dat ik bang mag en kan zijn en tóch doe wat ik wil doen. Ook mijn dwanggedrag en de vermoeidheid / slaapverslaving die voort zijn gekomen uit mijn angst zijn nu beheersbaar. Ik kan nu zeggen: ja, ik heb zo mijn valkuilen en struikelblokken, maar wie niet? Ik ben nu zover dat ik zelf weer kan opstaan, of me zelfs staande kan houden. Ik heb al twee jaar geen jobcoach meer op mijn werk en sinds januari dit jaar ga ik niet meer naar de psychiater. In zekere zin draai ik de laatste twee, drie jaar gewoon als reguliere parttime medewerker mee op de redactie en ik weet dat mijn collega’s mij ook zo zien.

Uit de Wajong

Waarom zou je eigenlijk uit de Wajong willen? Is toch lekker zo’n vangnet? Mocht je ziek worden of je baan verliezen dan heb je altijd (tot je 65ste wel te verstaan) je Wajong-uitkering om op terug te vallen. Nu, het is heel simpel. Het voelt niet goed om van zo’n (kostbare) voorziening gebruik te maken nu ik ‘m niet meer nodig heb. Daarbij is de Wajong een mooie en noodzakelijke regeling maar het hele systeem heeft zo zijn ‘beperkingen’. Niemand vindt het leuk om een etiket opgeplakt te krijgen. Wat de voordelen van dat etiket ook zijn. Naarmate ik groeide en me beter en sterker begon te voelen, ging ik de Wajong minder als vangnet en meer als een kooi ervaren. Een uitkeringsregeling houd je afhankelijk, alleen al doordat je nooit meer dan het minimumloon zal kunnen verdienen. Nu ik merkte dat ik (veel) meer kon, wilde ik ook (veel) meer! Ik had toch niet voor niets 9 jaar gestudeerd?

Loondispensatieregeling

In september van dit jaar zou ik vijf jaar bij mijn huidige werkgever werken en dan zou ook de oorspronkelijke loondispensatieregeling verlopen. Deze regeling maakt het voor werkgevers mogelijk om mensen met een beperking veel minder te betalen dan ze een reguliere werknemer voor datzelfde werk zouden doen. Dit moet het aantrekkelijker maken om mensen met een handicap aan te nemen.

Mijn loonwaarde werd geschat op 60 procent, wat zoveel wil zeggen dat mijn productiviteit volgens het UWV 60 procent van dat reguliere werknemers was (voor zover je dat in cijfers kunt uitdrukken). Heel erg simpel gezegd: in de tijd dat mijn collega’s tien artikelen schreven, zou ik er zes kunnen schrijven. Mijn werkgever had geluk want al gauw schreef ik er vaak ook gewoon tien maar dat terzijde. Ze betaalden me 60 procent van het reguliere loon en het UWV vulde dat bedrag aan met een uitkering van 65 procent van het minimumloon min 50 procent van mijn inkomsten uit werk…ofzo (ik ben er altijd maar vanuit gegaan dat het bedrag dat op mijn rekening werd gestort klopte, want dit soort rekentrucjes zijn abracadabra voor mij).

Stoute schoenen aan: het gesprek

Er zijn een aantal gevallen waarin de Wajong-regeling wordt stopgezet, afhankelijk van onder welke regeling je precies valt: je werkt langer dan 5 jaar (of 1 jaar volledig onder Wajong 2010), je verdient minstens 75 procent van het minimumloon en je hebt geen extra hulpmiddelen of begeleiding meer nodig. Zelf uit de Wajong stappen kan dus door ervoor te zorgen dat je aan deze ‘voorwaarden’ voldoet.

Toen ik besloot dat ik uit de Wajong wilde, had ik al twee jaar geen jobcoaching meer en mijn vijfjarig jubileum als werknemer naderde. Het enige wat ik nog moest doen, was zoveel verdienen dat ik niet meer voor aanvulling van het UWV in aanmerking zou komen. Met andere woorden: ik moest mijn werkgever zover krijgen dat ze de loondispensatieregeling zouden laten vallen en mijn ‘gewoon’ zouden gaan betalen…

Dat doen ze nooit, dacht ik.

Ik bereidde me erop voor dat ik zou moeten praten als Brugman. Dat ik zou moeten bewijzen dat ik er echt klaar voor was en ‘het echte werk’ aankon. Ik werd vreselijk onzeker van die gedachte want ik voelde me acuut veel minder sterk en zeker van mezelf, maar tóch trok ik de stoute schoenen aan en klopte bij mijn werkgever aan voor een gesprek. Ik koos een informeel moment uit om eens te peilen hoe mijn werkgever over het één en ander dacht. Tot mijn verbazing bleek ze er al een tijdje over na te denken. Voor ik ook nog maar goed en wel wat had kunnen vragen, zei ze:

Je loondispensatieregeling loopt bijna af. Je moet er de komende maanden goed over nadenken of je in de Wajong wil blijven of niet.

Ik kon mijn oren niet geloven, ze boden me gewoon zelf aan om de loondispensatieregeling niet te verlengen en mij regulier te gaan betalen! Geweldig, klus geklaard!

Toch zei ik niet meteen; ‘ja graag!’.

Twijfels en turbulentie

De zaak lag namelijk niet helemaal zo simpel. Mijn werkgever had nog een verrassing in petto. Ze wilden mij en een collega vragen om de rol van eindredacteur op ons te nemen, zodat zij zich meer met beleidszaken alleen kon gaan bezig houden. Wow!!! En toch…

Met mijn vijfjarig jubileum in aantocht was ik inmiddels de langst zittende op de redactie en speelde, voor spek en bonen, al een beetje redactiecoördinator, maar deze nieuwe rol zou ‘echte’ verantwoordelijkheid betekenen. Was dat niet teveel van het goeie in één keer: meer taken (en noodzakelijkerwijs meer uren) én uit de Wajong op hetzelfde moment? Dat bracht me hopeloos aan het twijfelen.

De onzekerheid en onduidelijkheid in de maanden die volgden – wat verwachten ze precies, wat gaat er veranderen, wat is raadzaam, wat wil ik?! – putten me uit en zorgden voor veel frustratie waardoor ik me juist weer ging afvragen of ik wel klaar was voor deze stap. Het duurde even voor ik – met hulp van een paar lieve wijze vriendinnen en familie – uit die warboel van gevoelens en gedachten wijs werd.

Raadgevers

Negatieve gevoelens willen we het liefst niet voelen. Boosheid, angst, verdriet, blijf lekker weg alsjeblieft! Maar negatieve gevoelens zijn vaak juist heel nuttig. Als je de aanvankelijke akeligheid een beetje te boven bent, kunnen die nare gevoelens je belangrijke inzichten bieden. Zo kwam ik er eerder al eens achter dat jaloezie mij laat zien wat ik wil of wie ik wil zijn. Frustratie en onzekerheid kunnen ook zo werken.

In de maanden na dat eerste gesprek, frustreerde het me dat mijn werkgever niet precies duidelijk kon maken welke taken we als eindredacteur precies zouden moeten doen. Ik werd boos en verdrietig van gesprekken die niet doorgingen. En de arbeidsdeskundige (die mij alleen als computerdossier kent) stelde me enorm teleur toen hij mij adviseerde voor de zekerheid in de Wajong te blijven.

Wat hadden die heftige emoties mij te zeggen? Ik wil heel graag uit de Wajong, ik wil dat stapje hoger in functie om te laten zien wat ik kan en waarin ik ben opgeleid.

En – het allerbelangrijkste –  ik geloof stiekem dat ik het kan!

Erkenning

Toen ik dat eenmaal inzag, gleed er een last van mijn schouders. De spanning, de twijfels en onzekerheid vloeiden weg en heel opmerkelijk, prompt kwam mijn werkgever zelf naar me toe om in een gesprek eindelijk eens spijkers met koppen te slaan. Ik had weer vertrouwen in mijn kunnen en in de toekomst en dat straalde ik blijkbaar uit.

Mijn wens om de Wajong de verlaten had niet alleen met geld verdienen te maken. Het gaat mij vooral om het gevoel van onafhankelijkheid en zelfstandigheid, de erkenning voor al die jaren hard werken aan mezelf. Geen bang vogeltje meer maar een volwassen vrouw die haar eigen boontjes dopt (en meer). Wat ik moest inzien is dat die erkenning en bevestiging niet alleen van buiten moest komen, maar toch vooral ook van mezelf!

… wat er verder gaat gebeuren

Nu werk ik sinds 1 september vier hele dagen (in plaats van vier dagen van zes uur) en dat gaat hartstikke goed! In het komende half jaar krijgen mijn collega en ik er langzaamaan meer leidinggevende taken bij. Het is wennen, die langere dagen, maar het is niet zo dat mijn leven nu alleen maar bestaat uit werken en slapen, zoals ik vooraf vreesde. Ik heb juist het idee dat ik minder gestrest ben doordat ik nu op een dag meer tijd heb om mijn werk te doen. Het gaat zo goed ik met mijn werkgever deze vrijdag het laatste gesprek heb gehad waarin we ook mijn (eerste echte helemaal zelf verdiende!) salaris hebben vastgesteld.

En jongens, dat was wat hoor. Voor het eerst zelf onderhandelen over je salaris. Ik had niet zozeer stoute schoenen nodig, als wel stoute laarzen! Geen beslissing waar je het maar mee hebt te doen, geen jobcoach die de hete kastanjes voor je uit het vuur haalt. Ik wil zelfstandig en onafhankelijk zijn en dat betekent dat ik nu ook echt voor mezelf moest opkomen.

Hoe dat gesprek afliep? Dat vertel ik de volgende keer! 😉